Trong khu vườn nọ có một gia đình nhà ve sầu. Một chú ve sầu con đang tuổi ham chơi. Suốt ngày chú là cà, lêu lổng lang thang khắp vườn. Chú làm quen được với một bạn dế mèn con. Cả hai quậy phá khắp nơi, khiến bố mẹ chúng phải thường xuyên phải nghe lời phàn nàn của hàng xóm, láng giềng.
Một hôm, bố ve sầu bảo:
– Ngày mai con phải đi học thôi!
– Học để làm gì ạ?
Ve sầu con hỏi lại. Bố giải thích:
– Học để biết chữ con ạ!
Mẹ ve sầu thì âu yếm:
– Mẹ sẽ mua cho con cuốn vở, cây bút và cả một cái cặp sách thật đẹp nhé!
Thế là chú ve sầu con chuẩn bị đi học. Nhưng chú lại nghĩ đi học rồi thì không biết có còn được đi chơi nữa không, mà không được đi chơi thì học để làm gì nhỉ!
Buổi sáng hôm sau, mẹ phải lay gọi mãi ve sầu con mới tỉnh giấc. Nó quáng quàng ăn sáng rồi vội vàng đeo cặp sách đến lớp.
Đang đi, nó chợt nghe tiếng gọi giật:
– Này! Đi đâu mà vội vã thế?
Nó nhìn quanh. Thì ra đó là bạn thân dế mèn đang khua thanh gươm gỗ chém lia lịa trong bãi cỏ non bên đường.
– Tớ đi học đây!
– Học để làm gì?
– Thì… học là để biết chữ! Cậu cũng phải đi học đi thôi.
Dế con băn khoăn:
– Nhưng tớ không có sách vở. Cậu đợi tớ chạy về nhà lấy nhé.
Ve sầu con đứng chờ dế con. Mãi chả thấy dế ra, nó đành một mình đi đến lớp trước. Trong lớp, các bạn kiến, chuồn chuồn, ong mật đang chăm chú học bài. Thầy giáo đã dạy đến chữ “e”. Ve sầu con vội vàng ghi luôn chữ “e” vào vở rồi hí hửng chạy luôn ra khỏi lớp. Nó vừa chạy vừa reo lên:
– A… a… mình… đã… biết… chữ… biết… chữ… rồi…
Lúc đó dế con mới cầm cuốn vở nhàu nát chạy đến. Nhìn thấy ve sầu con, dế con vừa thở vừa hỏi:
– Cậu đã học được chữ chưa?
– Được… được rồi! Cậu vào ngay đi, thầy vẫn còn đang dạy đấy!
Dế con len lén bước vào lớp học. Lúc này thầy giáo đã dạy đến chữ “i”. Dế con cũng vội ghi ngay lấy chữ “i” vào vở và lao luôn ra khỏi lớp gào to:
– Biết… biết chữ… đã… biết… chữ… rồi…!
Dế con gặp ve sầu con ở bãi cỏ. Cả hai đều rất phấn khởi vì đã biết chữ. Chúng đâu có hiểu là ngoài chữ e và chữ i ra còn có nhiều chữ khác nữa mà chúng chưa biết. Cả hai liền xé luôn sách vở, ném bút đi, coi sự học hành như thế là đã đủ rồi, xong rồi. Từ đó chúng thường xuyên rủ nhau trốn học, đi chơi. Gặp ai chúng cũng tự hào khoe khoang là mình có chữ, là người có học. Chúng càng trở nên kênh kiệu và tỏ vẻ khinh người ra mặt.
Cũng bởi ngộ nhận và lười biếng như vậy, cho nên cả đời ve sầu con và dế con mỗi đứa chỉ biết đúng có một chữ duy nhất. Vì thế ngày ngày trên cành cây cao chỉ nghe thấy tiếng ve sầu ra rả đọc mãi một chữ “e…e…e… e…” và dưới mặt đất thì dế mèn chỉ biết ri rỉ lẩm nhẩm mỗi một chữ “i…i…i… i…” mà thôi.
