Truyện xưa kể rằng, ở xứ Thanh có một lão nhà giàu có nhưng rất keo kiệt, bủn xỉn. Lão nuôi trong nhà một anh cố nông nghèo hèn nhưng hiền lành, khoẻ mạnh. Cha mẹ anh mất sớm chẳng để lại cho anh cái gì ngoài một túp lều rách và một cái chõng tre.
Vào một ngày cuối năm, anh xin lão nhà giàu về nhà đẻ hương khói cho cha mẹ cho vong linh họ đỡ tủi. Lão nhà giàu đong cho anh năm bát gạo rồi để anh về. Về đến nhà ngoài năm bát gạo ra anh chẳng có gì để nấu. Anh phải sang nhà hàng xóm xin ít củi. Rồi anh thấy thắp hương cho cha mẹ mà chỉ có mỗi bát cơm cúng không thôi thì hẳn cha mẹ anh buồn tủi lắm. Anh liền cầm cái gầu sòng ra suối tát cá.
Lúc bấy giờ cũng đã gần nửa đêm ba mươi Tết, các quan trên trời được Ngọc Hoàng sai xuống trần gian xem xét mọi việc. Gặp anh cố nông đang tát cá, các quan hạ mây xuống đất, và hỏi:
– Này anh kia, năm hết tết đến rồi, sao giờ này anh vẫn ở đây tát cá. Về nhà mà ăn tết với gia đình đi thôi chứ.
Thấy có người, hỏi anh dừng tay:
– Thế các người là ai?
– Ta là các quan trên trời được Ngọc Hoàng sai xuống xem dưới hạ giới ăn tết ra sao.
Nghe nói đến các quan trên trời, anh vô cùng giận giữ. Sẵn có cái gàu sòng tát cá anh nện túi bụi vào các quan, vừa đánh vừa nói:
– Trời bảo “ai giàu ba họ, ai khó ba đời”. Vậy mà nhà tôi khổ suốt bốn, năm đời rồi mà vẫn chưa hết khổ.
Các quan bị đánh đau quá vội quay về tâu với Ngọc Hoàng. Ngọc Hoàng vội vàng mở sổ Nam Tào ra tra xét thì thấy có điều bất công đấy thật. Anh chàng kia đã khổ quá ba đời, còn lão hà tiện thì sống sung sướng quá ba đời rồi. Thật là một sai sót cần phải sửa ngay.
Anh cố nông sau khi tát được ít cá thì trở về nhà. Lúc này sang năm mới. Vừa về đến nhà một lát thì có một cô gái đi qua nói là lỡ độ đường xin được ngủ nhờ một đêm. Lúc đầu anh không chịu, xong nhìn thấy cô mệt mỏi, lại đã sang năm mới rồi nên anh thương tình cho ngủ nhờ. Anh nhường chiếc chõng tre cho cô còn anh ôm bó rơm ra nằm xó lều.
Sáng hôm sau, tỉnh dậy, anh không thể tin vào mắt mình. Túp lều của anh đã biến thành một toà lâu đài nguy nga, rực rỡ, đầy người hầu kẻ hạ. Chợt cô gái đêm qua xin ngủ nhờ nói:
– Anh hãy sang mời phú ông đến ăn tết đi.
Nghe lời cô, anh sang nhà phú ông mời lão sang. Lúc đầu nghe anh nói xong, lão phì ra cười nhưng sau thấy anh nài nỉ quá lão đành trả lời cộc lốc:
– Mày có thể trải chiếu hoa suốt từ ngõ nhà mày đến đây không? Nếu được tao sẽ sang.
Anh thất vọng về nói với cô gái. Cô gái an ủi anh rồi đoạn cô ra nhà sau mang đến không biết bao nhiêu chiếu hoa rực rỡ. Anh cố nông chỉ việc đem trải từ ngõ đến nhà lão hà tiện.
Về phần lão hà tiện, sau khi làm anh cố nông bẽ mặt thì lấy làm hả hê lắm. Một lúc sau, thấy người nhà bảo anh cố nông đã trải chiếu hoa từ ngõ nhà anh đến nhà lão thì lão ngạc nhiên lắm. Lão hối hả đi ngay. Sang đến nơi, lão bị choáng ngợp trước tòa lâu đài nguy nga rực rỡ, to gấp mấy trăm lần dinh cơ của lão.
Bữa cơm ở nhà anh cố nông thật ngon. Về nhà rồi lão vẫn thòm thèm và dạ đầy luyến tiếc. Máu tham đùng đùng trỗi dậy. Lão bàn với vợ:
– Hay là ta đổi nhà mình cho nó đi.
– Ông có bị làm sao không đấy, nhà nó to đẹp như vậy đời nào nó chịu đổi lấy nhà mình – Vợ lão nói.
– Ta phải có cách chứ – Lão trầm tư suy nghĩ – à, phải rồi, con gái, ta có đứa con gái. Gả con gái cho nó, đã là con rể mình rồi, thì bảo gì mà nó chẳng nghe.
Mụ vợ cũng cho là phải. Hai vợ chồng lão hý hửng gọi anh cố nông đến bàn về việc gả con gái cho anh rồi sau đó đổi nhà. Anh đồng ý. Hai bên làm giấy tờ thoả thuận với nhau.
Sau đám cưới linh đình, đôi vợ chồng trẻ về ở nhà lão hà tiện, còn vợ chồng lão thì về toà lâu đài của anh cố nông. Vợ chồng lão hý hửng ra mặt. Đêm hôm đấy hai vợ chồng lão ngủ trong sự sung sướng tột đỉnh.
Sáng hôm sau, khi tỉnh dậy, ôi thôi, toà lâu đài nguy nga tráng lệ cùng với những gia nhân đông vui tấp nập biến đâu mất. Chỉ còn lại mỗi túp lều tranh rách nát cùng với cái gàu sòng và rổ xúc tép của anh cố nông. Còn hai vợ chồng lão thì đang nằm ôm nhau ngủ trên chiếc chõng tre tồi tàn. Quá đau đớn xót xa, hai vợ chồng lão quay ra cãi nhau. Chồng bảo “chuộc” lại, vợ giận chồng khăng khăng cãi “chả chuộc”. Cứ thế cãi nhau một hồi lâu, “chuộc – chả chuộc” tức quá lão hà tiện túm lấy vợ đánh cho một trận, vợ lão cũng không vừa, túm chồng đánh lại miệng luôn luôn nói “chuộc – chả chuộc”. Quá mải mê đánh nhau, cả hai rơi tòm xuống giếng trước cửa nhà.
Sau khi chết chúng hoá thành hai con chẫu chuộc cứ suốt ngày ôm nhau “chuộc – chả chuộc”. Đáng đời kẻ tham lam.
