Ngày xửa ngày xưa, tại một miền xa xôi có một cô gái trẻ xinh đẹp. Mẹ cô đã qua đời nhiều năm, cô chỉ còn lại trên đời một người mẹ ghẻ. Như thói thường người mẹ ghẻ này không ưa con chồng, chỉ nghĩ làm sao tống khứ được cô đi cho sớm. Cô gái đã cố làm đẹp lòng mẹ ghẻ nhưng nỗ lực của cô chẳng đi đến đâu.
Người mẹ ghẻ có một gã bạn cũ ở thành phố bên cạnh. Đó là một gã đàn ông thô bạo, cau có, không ai muốn gần. Mặt gã đầy râu đen nên mọi người đặt cho gã biệt danh “Râu đen”.
– Thật là một gã kỳ quặc, xóm giềng thì thầm với nhau khi tình cờ gặp gã và họ vội quay đi.
Một hôm Râu đen tỉ tê với người mẹ ghẻ:
– Bà bạn ơi, ta đã trông thấy con gái chồng bà. Giờ nó đã mười lăm tuổi ra dáng một cô gái xinh đẹp lắm rồi. Cho nó làm vợ ta, bà sẽ không hối tiếc đâu.
– Một đ con gái hẳn phải tự cho là tốt số khi được một người đàn ông như ông ngỏ lời, người mẹ ghẻ rất bằng lòng. Riêng tôi, tôi cũng xin đủ với việc chăm lo cho nó. Miễn là nó không từ chối, con này cứng đầu lắm. Ông không thể hình dung tất cả những gì nó đã bắt tôi phải chịu đựng!
– Bà đừng lo, tôi sẽ dạy cho nó biết đường ăn ở.
Hay tin, cô gái khóc lóc van xin nhưng vô hiệu. Và chẳng bao lâu sau, người mẹ ghẻ gả cô gái tội nghiệp cho Râu đen thật, về đến nhà, gã nhốt ngay cô vào một căn buồng hẹp, cười gằn độc ác:
– ở đây mà suy nghĩ cho kỹ về cung cách một người vợ đứng đắn cư xử với chồng. Mỗi khi ta đến với mi, phải tươi cười, ta nói cho mà biết, nếu không mi sẽ bị giam không cho ăn uống gì đến khi biết điều thì thôi.
Râu đen bỏ đi, cô gái kéo vội then cửa phía trong, đoạn cô nhìn quanh. Căn buồng chỉ có một cửa sổ nhỏ xíu, tít trên cao. “Không bao giờ ta có thể trốn được qua lối ấy”, cô gái tự nhủ và khóc tầm tã. Cô khóc rát lâu đến thiếp đi. Trong mơ cô thấy một con bồ câu trắng hiện ra hỏi:
– Tại sao cô khóc? Đừng sợ, tất cả rồi sẽ tốt đẹp. Ta sẽ để lại đây cho cô bộ lông của ta, cô chỉ cần dùng nó may một tấm áo. Khi nào không chịu được nữa cô hãy mặc áo vào.
Dứt lời, con bồ câu trắng đậu xuống giường cô gái và lần lượt nhổ lông, hết chiếc này đến chiếc khác, xếp thành một đống xinh xinh, trước khi cô gái kịp hiểu ra thì con chim đã biến mất. Cô gái choàng tỉnh. “Giấc mơ đâu mà kỳ lạ”, cô tự nhủ. Nhưng nhìn về góc giường cô suýt kêu lên sửng sốt. ở đó có một đống lông chim trắng muốt và nhẹ tênh.
Cô gái hiểu rằng mình không chỉ nằm mơ. Cô bắt tay may ngay một tấm áo lông trắng. Cô vừa may xong thì có tiếng đập cửa buồng: Rầm! Rầm!
– Mở cửa ngay, ai cho phép mi đóng cửa? Một giọng giận giữ ra lệnh. Cô gái không nao núng.
– Mở ngay, nếu không ta phá cửa, Râu đen gầm thét. Gã tông vào cửa gỗ rất mạnh khiến cánh cửa kêu lên răng rắc. Cô gái run bắn mình vì sợ.
Cô chỉ còn đủ thì giờ mặc vội tấm áo lông thì rắc! Cánh cửa đổ sập mở đường cho Râu đen đâm bổ vào phòng như giông bão. Vừa lúc đó, cô gái biến thành một con bồ câu trắng bay qua cửa sổ.
Rất xa nơi đó có một khu vườn của một ông lão chủ quán sống đơn độc, việc của ông bao giờ cũng nhiều làm không xuể. Con bồ câu trắng bay đến tận đấy, đậu trên một cái cây và gù gù buồn bã. Chủ quán vốn tốt bụng, nghe tiếng gù buồn thảm bèn chạy ra xem sao. Thấy con chim, ông nói to:
– Con bồ câu trắng đẹp quá! Nó gù mới buồn bã làm sao! Đã xảy ra chuyện gì, ai biết được có phải mi khát hay không? Chờ đấy, ta đem cho mi chút nước.
Con chim vừa nhúng mỏ vào nước thì biến thành một cô gái trẻ đẹp, cúi mình lễ phép trước chủ quán. Kinh ngạc, hai mắt chủ quán như lọt khỏi tròng.
– Con ở đâu ra? Con bồ câu đâu rồi? Ông ngạc nhiên hỏi.
– Con chính là chim bồ câu trắng. Con không còn ai trên đời. Mẹ ghẻ đã gả con cho Râu đen. Con sợ gã vô cùng. Đó là một gã độc ác. Cô gái vừa khóc vừa kể lại với chủ quán cơ sự làm sao mà bộ lông chim trắng đã giúp cô trốn thoát. Chủ quán rất cảm động.
– Con không có chỗ nào để đi nữa sao?
– Không ạ, cô gái lí nhí trả lời, mắt đẫm lệ.
– Vậy con cứ ở lại đây, chủ quán quyết định. Thế là cô gái ở lại quán nấu nướng vừa làm công việc nội trợ. Cô dễ thương lại khiêm nhường nên chủ quán quý cô như con đẻ.
Một ngày nọ, cô xếp dọn những vại đồng thường đựng rượu vang bưng ra bàn cho khách. Tít trên cao sát trần, cô khám phá ra hai cái kệ. Trên một kệ là những cốc vàng, trên kệ kia là những cốc sắt.
– Cha đỡ đầu ơi! Cô gọi chủ quán. Sao không bao giờ chúng ta dùng những cốc sắt và cốc vàng con vừa thấy trên kệ sát trần?
Chủ quán hổn hển chạy lại:
– Con phải chú ý không bao giờ được dùng những cốc này để rót rượu. Cốc vàng dành cho những vị thần bất tử. Cốc sắt là để cho quỷ! Với những người trần mắt thịt chúng ta thì đã có những cốc đồng kia.
Cô gái chẳng hiểu gì hơn nhưng vẫn ngoan ngoãn vâng lời. Cô xếp cốc vào chỗ cũ và tụt xuống. Đúng lúc đó, từ bên ngoài, có tiếng nghe quá quen thuộc.
– Cứ vào đây, có thể họ biết gì đó. ô này, chủ quán đâu rồi nhỉ?
– Chính là chúng, cô gái nói, nấc lên vì khiếp sợ. Đó là mẹ ghẻ của con và Râu đen. Cha đỡ đầu ơi, chúng ta làm gì bây giờ?
– Chiếc áo lông bồ câu của con ở trong buồng xép, chủ quán nhớ ra. Chạy vào trong ấy nhanh lên! ông vừa dứt lời thì cô gái đã lao vào buồng và – hấp! – cô mặc áo lông. Lập tức cô biến thành con chim câu trắng bay ra phòng ăn đúng lúc người mẹ ghẻ và Râu đen tra hỏi chủ quán xem liệu tình cờ người ta có thấy lảng vảng trong vùng một cô gái lạ mặt hay không.
– Tôi không biết cô gái lạ nào hết,chủ quán trả lời. ở đây chỉ có con gái tôi. Nó vừa đi thay áo mới.
– Ông cũng không nghe nói đến một con chim câu trắng nữa chứ gì? Râu đen nghiêm giọng hỏi. Nghe nói thế, con chim câu rung đôi cánh, kinh hoảng bay lên tận trần nhà, ẩn mình trên cái kệ phía sau những chiếc cốc sắt. Cả ba ngước mắt nhìn lên, người mẹ ghẻ nhìn Râu đen đầy ngụ ý. Gã này gào lên giận giữ.
– Con chim câu kia của ai?
– Của tôi, chủ quán bỉnh tĩnh đáp. Tôi tìm thấy nó trên một cái cây trong vườn. Tôi cho nó ăn uống nên nó không bay đi.
– Con chim câu đó giống hệt con chim chúng tôi mất, người mẹ ghẻ tuyên bố. Chúng tôi cũng cho ăn, cho uống nhưng nó hoang dại lắm, nó cứ bay đi. Tôi tin chắc đây là con chim của chúng tôi. Ông cho phép chúng tôi quan sát nó chứ?
Cặp đôi xấu xa lao đến cái kệ. Râu đen vươn tay lên cao, nhưng cái kệ ở ngoài tầm với của gã.
– Xin phép các vị, tự tôi sẽ bắt cho các vị, chủ quán lịch sự nói, nó chỉ cho tôi bắt, người khác bắt là nó bay đi ngay. Trong lúc chờ đợi xin mời vào bàn, cho phép tôi được mời quý vị một cốc rượu.
Râu đen càu nhàu mấy câu gì đó, nhưng người mẹ ghẻ đã nhanh nhảu ngồi vào bàn. Chủ quán trèo lên một chiếc ghế đẩu và vuốt ve con chim câu. Nó vẫn nép mình trong một góc, không động cựa, chỉ thấy những chiếc lông rung rinh vì quá sợ.
– Đừng sợ, chủ quán thầm thì. Ta không trao con cho chúng đâu. Rồi ông lấy hai cốc sắt và tụt xuống.
– Ê này, còn con chim câu thì sao? Râu đen cà khịa.
– Tôi đã nựng nó, nó không ba đâu. Lát nữa nó sẽ xuống, chủ quán trả lời. Trong lúc chờ đợi, xin cho tôi vinh hạnh được mời quý vị thưởng thức rượu vang của tôi.
Râu đen sốt ruột cựa quậy, nhưng chủ quán đã đặt trước mỗi vị khách một vại sắt. Người mẹ ghẻ hau háu đón lấy, Râu đen thì nôn nóng, cả hai vội vã nốc cạn ly.
Chủ quán quan sát chúng vẻ chế giễu. Rượu vừa uống vào, cánh tay chúng dài ra thành đôi cánh lớn, một cái mỏ khỏe khoắn mọc trên mặt chúng, thân mình chúng mang dáng một con chim to lớn phủ đầy lông đen nhánh. Chúng hốt hoảng nhìn nhau, kêu la tuyệt vọng, ròi chúng vỗ cánh bay qua cửa sổ để ngỏ. Lát sau người ta không còn trông thấy gì nữa ngoài hai chấm đen xa tít phía chân trời.
– Con có thể xuống được rồi, chủ quán nói. Chúng sẽ không bao giờ trở lại đây đe dọa chúng ta nữa.
Và đúng như lời ông nói. Hai người sống bên nhau rất lâu, không còn nghe nói đến người mẹ ghẻ và Râu đen nữa.
