Ngày xưa ở một làng kia có hai anh em trai đều có gia đình riêng. Người anh vốn khôn ngoan lại chăm chỉ làm ăn nên chẳng bao lâu đã giàu có. Trái lại người em vừa kém suy tính, lại vừa lười biếng nên càng nghèo.
Người em dù nghèo vẫn có một đôi bò béo khỏe trông rất thích mắt. Nhưng anh ta không có xe nên mỗi khi cần dùng lại đến nhà anh mượn xe mắc vào đôi bò của mình. Cứ hai ba ngày một lần, người em lại đến nhà anh chị mượn xe lúc thì đem bột đi xay, lúc đi chở củi ở rừng về. Cứ mỗi lần như vậy người chị dâu lại phàn nàn và gây sự với chồng.
Một hôm bực mình vì những chuyện vặt vãnh ấy, người anh gọi em đến và bảo:
– Này Đa-ni-la, anh chán ngấy những chuyện mượn xe của chú rồi. Chú cố sắm lấy chiếc xe mà dùng. Chú hãy đem đôi bò ra tỉnh bán rồi mua lấy một đôi bò nhỏ hơn và một chiếc xe đem về mà dùng.
Đa-ni-la vui mừng nói:
– Ồ, ý anh hay tuyệt. Em sẽ làm đúng như lời anh bảo. Thôi em đi ngay đây.
Thế là Đa-ni-la vội vã trở về nhà, dắt đôi bò lên chợ. Đến một cái dốc thoai thoải, anh gặp một người kéo chiếc xe mới tinh, chắc là mới mua ở chợ. Anh ta kéo chiếc xe có vẻ nhẹ nhàng lắm, hễ xuống dốc là anh ta phải lấy sức hãm lại không cho xe lao xuống quá nhanh.
“Xe thế mới gọi là xe chứ!” – Đa-ni-la tự nhủ thầm rồi lên tiếng:
– Này anh bạn, anh có chiếc xe hay quá, tự nó bon được hay sao ấy?
– Còn phải nói, nó lôi tuột cả tôi đi ấy chứ.
– Thôi bạn đổi cho tôi đi. Này xem đôi bò của tôi mới cực làm sao! Tôi vẫn ao ước có một chiếc xe tự lăn như thế này. Bạn đổi cho tôi nhé.
– Ồ bạn quả là một người kì dị, đem đôi bò béo khỏe đổi lấy chiếc xe. Nhưng thôi, tôi đang vui đây, nên cũng chiều ý bạn mà trao đổi. Cầu trời cho cả hai ta đều gặp may mắn.
Nói rồi người đó trao xe cho Đa-ni-la và nhận lấy đôi bò. Hắn vội đánh bò đi tắt qua cánh đồng để chuồn cho mau không ngoái cổ nhìn ông bạn mới quen một lần nào nữa.
Còn anh chàng Đa-ni-la sung sướng kéo xe về, tưởng mình đã gặp may. Đường dốc thoai thoải, xe bon nhanh đến nổi gần lật nhào, Đa-ni-la càng khoái chí.
Chẳng mấy chốc, dốc thoai thoải đã hết, bây giờ phải lên một cái dốc khác Đa-ni-la lấy hết sức bình sinh đẩy xe lên. Nhưng chà mới khó làm sao! Xe lên rồi lại tụt xuống, kêu răng rắc như sắp gẫy. Đa-ni-la buồn bực đẩy xe sang vệ đường.
Một lúc sau có bác nông dân dắt dê ra chợ tỉnh bán. Con dê chạy tung tăng, còn người nông dân tươi tỉnh bước theo sau.
Thấy thế, Đa-ni-la lại xin đổi chiếc xe lấy con dê. Người có dê đổi ngay lập tức. Bác ta chờ một đoàn xe đi qua, móc nhờ vào một xe khác rồi từ từ đi về nhà.
Đa-ni-la dắt dê lên chợ. Nhưng con dê cứ tung tăng gặm cỏ, nhảy nhót lung tung làm Đa-ni-la khó nhọc không thể tả nổi.
Đang chán nản, Đa-ni-la thấy một người cắp nách một con ngỗng: Đa-ni-la lại gạ đổi dê lấy ngỗng. Người này cũng đồng ý đổi ngay rồi dắt dê chuồn thẳng. Đa-ni-la cắp ngỗng lên chợ không dám nghỉ. Vừa thấy chợ, thấy ngỗng khác, con ngỗng của anh cứ kêu lên quang quác làm Đa-ni-la hết sức bực mình.
Quẩn quanh trong chợ một lúc, Đa-ni-la dừng lại ở hàng bán túi vải. Đa-ni-la lại gạ đổi ngỗng lấy túi. Người bán hàng ưng ý đổi ngay.
Đến lúc này, cầm chiếc túi trong tay, Đa-ni-la mới chợt ngẫm nghĩ: “Ta có một đôi bò béo mập. Thế mà giờ đây ta chỉ còn có một cái túi tròn rỗng không này. Thật rủi ro!”
Càng nghĩ càng ân hận, Đa-ni-la trở về làng. Người anh gặp em liền hỏi:
– Chú đi chợ về à? Có việc gì hay kể cho anh nghe với.
Đa-ni-la buồn rầu kể lại mọi chuyện. Người anh mắng Đa-ni-la hết lời. Nhưng khi nghe em tỏ ý than phiền không còn bò, không còn xe, không còn cả củi đốt thì người anh lại động lòng thương, đem bò và xe cho em mượn.
Đa-ni-la đi vào rừng chọn được cây và bắt đầu chặt. Nhưng Đa-ni-la quên tháo bò ra khỏi xe. Anh cứ chặt chan chát cố ngắm sao cho khi đổ, cây sẽ ngã vào lòng xe đỡ mất công xếp củi. Anh hăm hở chặt mãi, chặt mãi, cây đổ rầm vào xe, đè lên chết luôn đôi bò và làm gẫy cả xe: “Trời ơi, ta lại phạm vào một việc đại ngốc rồi, biết làm gì bây giờ?”
Mải nghĩ, Đa-ni-la cứ dấn bước vào trong rừng, không biết là mình sẽ đi đến đâu. Anh đi mãi đến gần một cái hồ lớn và trong thấy một đàn vịt đông đúc đang vùng vẫy đùa giỡn trên mặt nước. Anh nghĩ bụng :” Ồ giá mà ta ném được mấy con làm quà cho anh ta nhỉ. Hẳn anh ấy sẽ đỡ giận, hay biết bao!”. Nghĩ sao làm vậy, Đa-ni-la lấy hết sức ném cái rìu trong tay ra xa, đàn vịt trời vỗ cánh bay đi, còn cái rìu thì chìm xuống đáy hồ sâu.
Thế là Đa-ni-la hoàn toàn trắng tay. Anh chạy một mạch đến nhà người anh van xin:
– Anh cho mượn đôi vò và xe vào rừng chở củi nhưng đường lầy quá, bò không kéo được xe lên. Anh làm ơn cho em mượn con ngựa để em kéo bò và xe ra khỏi vũng lầy.
Người anh mắng:
– Tôi đã chán ngấy việc làm ngốc nghếch của chú rồi. Đây ngựa đây, ngồi lên yên rồi đi cho khuất, đừng làm khổ vợ con và anh chị nữa.
Đa-ni-la ngẫm nghĩ: “Ừ, ta đi, nhưng chẳng nhẽ ta lại không ghé lại khu rừng vĩnh biệt chiếc xe và đôi bò đáng thương một lần nữa hay sao?”.
Thế là Đa-ni-la cầm thêm chiếc búa rồi đi vào rừng. Chẳng mấy chốc đã đến bờ hồ. Nhìn cảnh đẹp bất giác anh nảy ra ý định sẽ dựng một ngôi nhà thờ ở đây, còn anh sẽ làm giáo sĩ dốc lòng thờ chúa. Anh khoan khoái ngắm nhìn xung quanh chọn gỗ dựng nhà thờ. Anh đẽo cành cây thành một cây thánh giá đóng xuống bên hồ, đánh dấu địa điểm của nơi tu hành tương lai.
Anh vừa lẩm bẩm tính toán đóng cây thánh giá. Bỗng từ dưới hồ một con quỷ nhảy vọt đến trước mặt anh:
– Này người kia! Người định làm gì vậy?
– À, có gì đâu, ta sẽ xây một ngôi nhà thờ ở đây, còn ta sẽ là tu sĩ chính thức trong ngôi nhà đó.
– ấy sao người lại làm điều dại dột thế. Người không biết rằng tất cả khu vườn này đều thuộc quyền cai quản của chúng tôi sao?
– Mi nói lạ nhỉ? Thế cả đàn vịt trời, cả cái rìu ta ném xuống hồ này đều thuộc bọn mi sao? Đã thế ra cứ xây nhà thờ ở đây, tát cạn hồ, phát quang rừng đi, xem bọn mi làm gì được ta!
Con quỷ không biết nói thế nào đành nhảy xuống hồ tìm chúa quỷ. Bọn chúng họp nhau lại, quyết định lấy da trâu khâu một cái túi lớn, bỏ đầy vàng bạc vào để tặng Đa-ni-la với điều kiện là anh không được xây nhà thờ ở đây nữa.
Trong chớp mắt, con quỷ đã lên đến bờ hồ, vác theo một bao vàng bạc. Nó bảo Đa-ni-la:
– Hỡi người, chúa tể của chúng tôi tặng người tất cả chỗ vàng bạc này. Người hãy nhận lấy rồi đi ngay nơi khác.
Đa-ni-la nhìn túi vàng bạc, nhún vai nói:
– Bọn ma quỷ lũ mi là may mắn lắm đấy. Thôi ta cũng biến khỏi nơi đây chứ ta mà ở lại thì sẽ còn sửa cho bọn mi nhiều trận nữa.
Trong lúc Đa-ni-la loay hoay tìm cách đưa túi vàng bạc về nhà thì bỗng nhiên con quỷ lại hiện lên. Thì ra vì tiếc của nên chúa quỷ lại đòi thi sức đã. Nếu Đa-ni-la thắng thì mới được mang bao vàng bạc đi. Đa-ni-la thầm nghĩ: “Lại không may rồi. Ta phải bình tĩnh nghĩ mưu mới được”. Anh lên giọng:
– Được thôi, ta sẵn sàng. Thi gì bây giờ nhỉ?
– Chúng ta sẽ thi ai khỏe và chạy nhanh. Bây giờ ta sẽ vác ngựa chạy luôn ba vòng quanh bờ hồ không nghỉ. Nói xong con quỷ xông đến túm chân ngựa vác lên vai lao nhanh như gió cuốn quanh hồ.
Đa-ni-la nhìn con quỷ lực lưỡng lao nhanh như tên bay vun vút mà rợn tóc gáy. Anh cố trẫn tĩnh bảo con quỷ:
– Này quỷ đen, làm thế có gì mà khó. Ta tưởng mi còn khỏe hơn cơ đấy. Bây giờ mi hãy xem đây. Ta không thèm vác ngựa lên vai đâu. Ta sẽ kẹp chặt con ngựa vào chân ta rồi chạy đây này.
Nói vừa dứt, anh nhảy lên ngựa phi như bay luôn ba vòng hồ. Lúc xuống mặt không hề đổi sắc.
Con quỷ thấy thế phục quá. Nó nghĩ ra một kế khác.
– Thôi ta với ngươi lại thi chạy xem ai chạy nhanh hơn.
– Được mi lại muốn thi chạy với ta ư? Ta sẽ cho mi biết tay ngay bây giờ.
Thế rồi Đa-ni-la cùng con quỷ đến một bụi cây.
Thấy một chú thỏ đang ung dung ngủ, anh nói:
– Đây là thằng con út của ta. Nó chậm chạp nhất nhà. Mi hãy thử chạy thi với nó xem.
Chú thỏ rừng vừa bị thức giấc đã lao mình như tên bắn. Con quỷ chạy thục mạng đuổi theo nhưng không thể kịp. Một lúc sau chú thỏ đã mất hút trong rừng. Con quỷ trở về, thở phì phò:
– Gớm, thằng con chậm chạp của ngươi mà chạy nhanh thế. Thôi bây giờ ta thi vậy vậy.
– A! thế này thì quả thật mi đã chán đời chưa mà đòi thi vật với ông chú già của ta đã. Ông ấy vốn yếu lắm rồi, già lắm rồi. Sau đó vật với ta cũng chưa muộn.
Thế là Đa-ni-la dẫn con quỷ đi tìm ông chú già. Anh nhớ rõ rằng gần đây có một con gấu mà ânh đã để ý thấy từ những ngày đi kiếm củi. Anh chỉ vào con gấu đang ngủ bảo con quỷ:
– Chú ta đấy, gần nghìn tuổi rồi, già lắm, móm mém cả. chẳng nói được nữa. Mi hãy vào đi!
Con quỷ vào lấy đuôi ngoáy nhẹ mũi gấu. Gấu choàng dậy tức giận vì bị thức giấc, bất ngờ nó chồm thẳng vào con quỷ. Gấu kẹp đầu quỷ vào hai chân trước rắn như sắt, ép một cái mạnh đến nỗi lòi cả mắt quỷ ra. Con quỷ phải chật vật lắm mới thoát được, nhảy xuống hồ không dám quay lại.
Mặt hồ nổi sóng, một con quỷ khác lao lên. Nó bảo Đa-ni-la:
– Bây giờ ta với ngươi hãy thi xem giọng ai to nhất:
Đa-ni-la vui vẻ nhận lời vì anh đã nghĩ ra cách thắng cuộc.
Con quỷ đứng thật vững, hít hơi thật mạnh rồi bắt đầu rống lên. Tiếng rống của nó làm rung chuyển cả núi rừng Đa-ni-la sợ lắm nhưng anh cố trẫn tĩnh bảo quỷ:
– Ta chẳng nghe thấy gì cả. Mi hét lại lần nữa đi.
Con quỷ lại rống to hơn, lá cây bay xào xạc. Đa-ni-la túm chặt vào túi da trâu mà vẫn lắc đầu. Con quỷ lại gắng sức rống lên lần nữa. Cây rừng nghiêng ngả như gặp phải cơn gió mạnh. Đa-ni-la ghì chặt vào túi da trâu và vẫn lắc đầu. Anh bảo:
– Thôi đành vậy, bây giờ đến lượt ta. Nhưng ta nói trước cho mi biết mi liệu mà bịt tai, bịt mắt lại kẻo ta hét to đến nỗi vỡ cả óc mi ra đấy. Muốn sống thì để ta buộc giùm mắt với tai lại đã.
Con quỷ bằng lòng, Đa-ni-la hì hục lấy da trâu quấn quanh nhiều lớp bịt kín tai và mắt quỷ. Đoạn anh lấy một cành cây, ráng hết sức phang vào đầu con quỷ “Păng”. Quỷ kêu rống lên:
– Trời ơi! Sao ngươi hét to thế? Vỡ đầu ta rồi. Thôi, thôi.
– Hãy khoan – Đa-ni-la nói – mi hét ba lần cơ mà. Ta cũng hét đủ ba lần.
“Păng”!
Con quỷ lại rống lên xoa đầu rối rít và đến lần thứ ba thì nó nhảy xuống hồ biến mất tăm.
Đa-ni-la thích chí vì đã dùng mưu thắng được con quỷ. Anh băn khoăn không biết làm cách nào để mang túi vàng bạc về thì mặt hồ lại nổi sóng dữ dội. Một con quỷ khác xuất hiện.
– Hỡi người – quỷ nói- hãy thi ném cao đã.
Dứt lời con quỷ tung cái chùy lên cao. Cao lắm rất lâu sau mới trở lại. Cái chùy bị lún xuống đất sâu, Đa-ni-la nói:
– Mi hãy bới cái chùy lên và nghe đây. Ta sẽ ném cái chùy lên tận mặt trăng cho mà xem, mi có nhìn thấy những cái bóng đen kia không? Các anh ta đang nằm ở trên ấy đấy. Đang cần sắt lắm.
Con quỷ vội vàng bới đất lấy chùy rồi nhảy xuống hồ. Nó sợ mất vũ khí.
Sóng hồ lại nổi lên dữ dội, một con quỷ khác nhảy lên. Điệu bộ cực kì dữ tợn. Nó bảo:
– Người hãy nghe đây, ta với người sẽ thi nguyển rủa xem ai là người có những lời nguyển rủa độc địa nhất.
Con quỷ cất tiếng nguyên rủa. Đa-ni-la rùng mình. Anh cảm thấy toàn thân đau xót, uất ức. Anh cố nén giận bảo quỷ:
– Được, mi sẽ đi với ta. Ở nhà ta có quyển sách ghi những lời nguyển rủa độc địa nhất. Ta sẽ lấy đọc cho mi nghe.
Anh túm lấy túi vàng bạc, nhảy phốc lên lưng quỷ. Con quỷ lao vọt lên trên không. Chẳng mấy chốc đã đến nhà Đa-ni-la. Anh gọi:
– Các con ơi, các con hãy mang những lời nguyển rủa độc địa nhất ở dao, ở gậy ra đây cho cha.
Các con anh ùa đến. Đứa dao, đứa gậy dần cho quỷ một trận nên thân. Con quỷ rống lên những tiếng khủng khiếp. Nó thu nhỏ người lại, thoát ra khỏi trận đòn dữ dội, chuồn thẳng một mạch.
Từ đó Đa-ni-la bắt đầu có một cuộc sống sung sướng. Anh đã khôn ngoan lên rất nhiều nhờ những lần đấu trí với quỷ và gặp những sự rủi ro vì sự ngốc nghếch của mình.
